■ عنوان مقاله: نمود هندسه ادراکی بر روند تکامل شهر ایرانی در دوره‌های گوناگون شهرسازی؛ نمونه موردی: شهر همدان
■ نویسندگان: امیرحسین فرشچیان، آزیتا بلالی اسکویی ■ انتشاریافته در: نشریه‌ی «مطالعات شهری»، دوره‌ی ۴، شماره‌ی ۱۵، تابستان ۱۳۹۴. ■ چکیده : این نوشتار بر پایه تحلیل و بررسی هندسه ادراکی، قصدِ بر توضیح، تحلیل و نمایش نظامِ هندسه شکل‌گیریِ شهر با توجه به ادوار گوناگون و عوامل تأثیرگذار بر آن را دارد. هندسه‌ای که فراتر از ابعاد و مقیاس، عوامل و آثاری را که در نظامی کاملاً منظم در ذات و نامنظم در ظاهر است را در جهتِ تَحقُق و تکامُل موضوع، تحتِ سیطره خود به‌کار می‌بندد. در این جایگاه موضوع شهر و ارتباطِ ادراکی آن با چَمَن (مرکز محله در همدان) و نحوه شکل‌گیری و نوع تداوم آن مدنظر می‌باشد. شهر‌همدان با سابقه تاریخی و با توجه به نوع بافتِ شهرسازی آن و همچنین وجود مرکز محله‌های خاص مربوط به خود، به عنوان نمونه موردی در خصوص مطالعه و بررسی در حوزه هندسه شکل‌گیری می‌باشد. در این نگارش با توجه به جمع‌آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه‌ایِ وسیع و همچنین تحلیل و بررسی اسناد، مدارک و مُستندات باقی مانده از روشِ تحقیقات پژوهشی_بنیادی و براساس تحلیل و تفسیر اطلاعات پژوهشی به دست آمده به شرح و تفضیل چگونگی و نحوه شکل‌گیری هندسه شهرِ همدان و ارتباط آن با چَمَن‌ها با توجه به نمایش گرافیکی ادوار گوناگون این موضوع تا زمان معاصر پرداخت شده است. رهاوردِ این نگارش به دست آمدنِ عوامل اساسی در شکل‌گیری و توسعه شهر و نوع ارتباط آن با چَمَن‌ها با توجه به هندسه‌ایاست که در واقع تحتِ سیطره نیاز و دیگر عوامل وابسته به سکونت بشر، ارتباطاتِ معنایی نظامِ شهری را ایجاد و گسترش می‌دهد. یافته‌های اساسی تحقیق در خصوص شناسایی این هندسه و نحوه به‌کارگیری آن با توجه به اصلاح نظام شهرسازی شامل چنین مواردی می‌باشد: نمایش فرآیند تغییرات بر طبق هندسه رُشد، شناسایی و بررسی دلایل سامان‌بخشِ هندسی در نظام شهرسازی، نحوه و چگونگی تَطابُق‌دِهی هندسه ادراکیِ اساسی با هندسه حاضر به همراهِ مؤلفه‌های کنونی روز شهرسازی. براین اساس گُنجاندن نوع هندسه ادراکی جاری مطلوب در نظام شهرسازی، مؤلفه‌ای است که با ایراد آن در خُردترین قسمت شهر چون مراکز محلات تا کَلان‌ترین آن، می‌تواند بهبود دهنده روند شهرسازی حال و آینده گردد. این پژوهش به دلیل بررسی شهرسازیِ شهر از نقطه نظری خاص که به دنبال اصلی ادراکی در شکل‌گیری و تداوم روابط علّت‌و‌معلولیِ موضوعیتِ تحتِ عُنوانِ خود، هندسه است، گامی نوین به همراه اصولِ خودشناسی در جهتِ شهرسازی مطلوب می‌باشد. ■ کلیدواژه‌ها : هندسه ادراکی، شهر ایرانی، شهرسازی، همدان، روابط معنایی.
|
